Hennep
Een weldoend kruid.
Bekend bij de mens sinds het Neolithicum, is hennep, of Cannabis sativa in het Latijn, een plant met vele kwaliteiten. Het kan bijvoorbeeld worden gebruikt om touwen, papier of milieuvriendelijke bouwmaterialen te maken. En een van zijn moleculen, CBD, heeft veel voordelen voor ons lichaam.
Alles weten over deze weldoener dankzij onze plantenkundige expert, Dr Khalil Taoubi
Hennep en de mens: een eeuwenoud verhaal
Hennep was ongetwijfeld een van de eerste planten die door de mens werd gebruikt. Sporen van touw, gemaakt van hennepvezels, zijn gevonden in Taiwan op een plek die dateert uit het neolithicum. In 600 voor Christus gebruikten de Chinezen het al om kleding te maken. Later, in de middeleeuwen, moedigde keizer Karel de Grote de teelt ervan aan. Het was immers een strategische grondstof was voor touwen, zeilen en kleding. Hennep is ook nuttig voor het maken van papier en de zaden ervan, rijk aan omega-3 en omega-9 vetzuren, zijn populair voor het bereiden van meel en olie. Maar aan het einde van de 17e eeuw vond Denis Papin de stoommachine uit en werden touwen en zeilen vervangen door mechanische kracht. De uitvinding van nylon in 1935 was de genadeslag voor hennep, want deze rotbestendige en elastische vezel kreeg al snel de voorkeur. In Frankrijk werd in 1840 176.000 hectare hennep verbouwd, maar in 1939 was daar nog maar 3.400 hectare van over. Tegenwoordig worden al de kwaliteiten van hennep, deels als gevolg van bezorgdheid over het milieu, herontdekt voor gebruik in huizen, textiel en biobrandstoffen.
Hennep, een eeuwenoude medicinale plant
Net als veel van de geneeskrachtige planten van tegenwoordig werd hennep eerst gebruikt voor magie en vooral bij begrafenisrituelen. Het medicinale gebruik ervan gaat terug tot het oude Egypte. In 1500 voor Christus werd op de beroemde Papyrus Ebers al aangegeven dat de olie ervan vaginitis kon verlichten. Aan het begin van onze jaartelling is er in China de 'Shennong bencao jing', het oudste Chinese medicinale werk, dat cannabis vermeldt als middel om langer te leven.
Dichter bij onze tijd, in de 19e eeuw, was maceratie van cannabis een van de meest verkochte medicijnen in het Westen om pijn mee te behandelen. Maar het werd al snel vervangen door andere geneesmiddelen.
Cannabis en geneeskunde zijn al heel lang met elkaar verbonden. In feite bestaat het Chinese woord voor 'verdoving' uit twee ideogrammen: het eerste betekent 'hennep' en het tweede 'dronkenschap'.
Hennep, cannabis, CBD: wat betekent dat allemaal?
Hennep en cannabis zijn twee woorden die dezelfde plant aanduiden, die behoort tot de soort Cannabis sativa. In de volksmond ligt het verschil tussen hennep en cannabis alleen in het gebruik van de plant en het THC-gehalte. De term hennep is dus voor industrieel gebruik, zoals de productie van vezels of oliën, en wanneer er geen of een heel laag THC-gehalte is. Cannabis daarentegen wordt gebruikt voor 'doeleinden op het vlak van gezondheid en welzijn'. Tot slot is CBD (of cannabidiol) de naam van een actieve molecule die in de bloem van de plant zit en wordt gebruikt voor zijn eigenschappen op het vlak van gezondheid en welzijn. CBD heeft geen psychotrope werking.
Hoe herken je Cannabis sativa?
Er zijn verschillende variëteiten van cannabis, allemaal afkomstig uit Azië. Ze behoren tot de familie van de Cannabaceae. Tegenwoordig worden de meeste daarvan verkregen via kruisingen. De meest gekweekte variëteit noemen we sativa. Je kunt die variant herkennen aan zijn beroemde bladeren, die 5 tot 7 ongelijke, getande vingers hebben. Deze bladeren, met hun iconische silhouet, staan tegenover elkaar aan de onderkant van de plant. Ze wisselen elkaar af en lopen enkelvoudig meer naar de top toe. De stengel van Cannabis sativa is buigzaam en hol en kan tot 6 meter hoog worden. De bloemen zijn groen en vormen clusters van zogenaamde trosvormige bloemen. De vruchten, ook bekend als 'hennepzaad', zijn eivormige, gladde, grijsachtige dopvruchten van 2 tot 3 mm lang en 3 mm diameter. Tot slot zijn Cannabis sativa-planten mannelijk of vrouwelijk. Je moet wachten tot het einde van de groei, wanneer de bloemen verschijnen, om het geslacht te kunnen bepalen. Mannelijke planten herken je aan hun kleine stuifmeelzakjes en vrouwelijke aan hun klieren die hars uitscheiden.
Een plant die overal ter wereld wordt gekweekt
Er zijn maar weinig wilde variëteiten van Cannabis sativa. Anderzijds wordt de plant over de hele wereld gekweekt. Ze komt voor in Noord- en Zuid-Amerika, Europa, Afrika, Azië en Australië. De Cannabis sativa is aangepast aan het gematigde noordelijke klimaat en gedijt zowel in de volle grond als in kassen en binneninstallaties. Ze heeft veel licht nodig, natuurlijk of kunstmatig, om de fytocannabinoïden zoals CBD (of cannabidiol) te produceren, en ook veel water. Ze doet het het best in bodems met een goed stikstofgehalte.
De belangrijkste actieve ingrediënten in hennep: CBD, THC en alle andere ...
Cannabis bevat minstens 600 natuurlijke verbindingen, waaronder ongeveer 140 fytocannabinoïden. De bekendste zijn THC (tetrahydrocannabinol) en CBD (cannabidiol). Ze zitten in de klieren op het oppervlak van de vrouwelijke bloemen en de kleine blaadjes die daarbij horen (schutbladeren). Het zijn die fytocannabinoïden, die oplosbaar zijn in olie (lipofiel), die de cannabinoïdereceptoren in het menselijke lichaam activeren. Cannabis bevat ook terpenen, flavonoïden uit de polyfenolfamilie en alkaloïden. Terpenen zijn de bestanddelen van de essentiële olie van de bloem. Ze geven de plant haar aroma en smaak en beschermen ze tegen insecten en plantenetende dieren.
De CBD-molecule en de voordelen ervan
Aan cannabidiol, of CBD, worden veel troeven toegeschreven. Deze molecule kan een serotoninereceptor in ons lichaam activeren: 5HT1A. Dat verklaart mogelijk het positieve effect op de stemming en slaapregulatie. Wat we ook weten is dat CBD geen psychotrope effecten heeft en niet verslavend is.
Wist je dat?
De beroemdste avenue in Marseille dankt zijn naam aan hennep. 'Canebière' komt van het Provençaalse woord 'canébé', wat 'hennep' betekent. In de middeleeuwen werd hier de hennep verhandeld die werd gebruikt voor zeilen en touwen.